Hướng Dẫn Sử Dụng Và Bảo Quản Saxophone?

Khi nghĩ đến saxophone, bạn sẽ nghĩ ngay đến những tên tuổi như John Coltrane và Charlie Parker, vì họ đều là những bậc thầy trong nghề. Tuy nhiên, để đạt được thành tựu như vậy, họ cần phải học hỏi và hiểu rõ cách thức hoạt động của saxophone. Vì vậy, trong hướng dẫn này, chúng tôi sẽ giới thiệu các bộ phận của cây saxophone, hướng dẫn cách chơi đúng cách, và cung cấp một số mẹo và thủ thuật dọc theo quá trình. Hãy làm theo các phần dưới đây để bắt đầu!

Các bộ phận của cây Saxophone?

Với tất cả các bộ phận mà bạn thấy, saxophone có thể trông như một nhạc cụ khá phức tạp, nhưng thực tế, rất dễ để nhận diện chúng! Cây saxophone chỉ có sáu bộ phận: mouthpiece, neck, body, bow, bell, và guard.

Mouthpiece (Miệng Kèn).

Miệng kèn được cố định bằng chốt, điều mà bạn cần để tạo ra âm thanh. Miệng kèn có nhiều kích thước và chất liệu khác nhau, tất cả đều ảnh hưởng đến âm sắc tổng thể, vì vậy hãy cân nhắc điều này nếu bạn có kế hoạch nâng cấp sau này.

• Trước khi chơi, bạn không nên ăn ngay vì vụn thức ăn có thể mắc vào miệng kèn, gây ra âm thanh bị nghẹn. Hãy chắc chắn rằng chốt miệng kèn được siết vừa đủ để dăm kèn không bị di chuyển, nhưng cũng đừng siết quá chặt vì điều đó có thể làm hỏng dăm kèn.
• Nếu miệng kèn bị trượt hoặc có cảm giác rung không thoải mái, bạn có thể thử sử dụng đệm miệng kèn để cải thiện.
• Ngưng tụ sẽ dần tích tụ trong miệng kèn theo thời gian. Nếu không được vệ sinh đúng cách, điều này có thể gây hư hại lâu dài. Vì vậy, trước khi cất cây saxophone, đừng quên dùng bàn chải làm sạch miệng kèn.
• Để duy trì độ bền của miệng kèn, hãy làm sạch sâu mỗi tuần một lần.

Cách vệ sinh miệng kèn Saxophone?

Việc làm sạch sâu miệng kèn mỗi tuần là điều cần thiết. Canxi bắt đầu tích tụ, ảnh hưởng đến âm thanh, và vi khuẩn có thể bám lại, điều này không tốt chút nào. Quá trình này có thể mất một chút thời gian, nhưng kết quả cuối cùng sẽ rất xứng đáng.

• Ngâm miệng kèn vào nước xà phòng và nước ở nhiệt độ phòng hoặc lạnh trong khoảng 20 phút.
• Dùng bàn chải để chà sạch, sau đó lau khô. Nếu bạn không có bàn chải chuyên dụng, bạn cũng có thể sử dụng bàn chải đánh răng.
• Đừng chà quá mạnh, đặc biệt là ở khu vực baffle, thanh cạnh và đầu miệng kèn.
• Nếu còn cặn tích tụ, bạn có thể nhét một viên bông gòn vào khoang miệng kèn, ngâm bông gòn trong giấm trắng hoặc nước cốt chanh (các loại giấm khác có thể làm ố miệng), và để nó ngâm trong một hoặc hai giờ. Sau khi hoàn tất, rửa lại dưới nước lạnh hoặc nước ở nhiệt độ phòng và sau đó lau khô.
• Sử dụng chất sát khuẩn chuyên dụng cho nhạc cụ hơi để tiệt trùng.
• Nếu bạn gặp tình huống khẩn cấp, có thể sử dụng cồn hoặc nước súc miệng có cồn. Tuy nhiên, đừng ngâm miệng saxophone! Bạn chỉ cần tiệt trùng nhanh chóng, vì vậy chỉ cần nhúng qua một lần là đủ.

Neck (Cần).

Cần là bộ phận đầu tiên của cây saxophone nhận không khí thổi qua miệng kèn. Mặc dù bạn có thể không nghĩ đến nó, nhưng cần đóng vai trò rất quan trọng vì các góc độ và kích thước khác nhau sẽ ảnh hưởng đến âm sắc và độ chuẩn của âm thanh khi không khí di chuyển qua đó.

Hãy chắc chắn lắp cần đúng cách, nếu không nó có thể bị cong, dẫn đến các sửa chữa tốn kém!

Bôi mỡ vào nút bần mỗi hai tuần một lần. Nếu không bảo dưỡng, nút bấn có thể bị khô và vỡ.

Key (Các Phím).

Các phím được gắn vào thân cây saxophone và chức năng của chúng khá rõ ràng, đó là giúp bạn thay đổi nốt nhạc mà bạn chơi. Trên cây saxophone có tổng cộng 23 phím. May mắn thay, một số phím khi bạn nhấn sẽ mở ra nhiều phím khác, nghĩa là bạn không phải di chuyển lên xuống liên tục trên cây sax. Vị trí đặt tay rất quan trọng, nhưng chúng ta sẽ nói thêm về điều này sau.

Các phím G# và C# nổi tiếng vì dễ bị dính, vì vậy trước khi cất cây saxophone, hãy đặt một tờ giấy làm sạch giữa phím và lỗ âm, nhấn phím xuống, thả ra và lặp lại quy trình này hai lần.

Nói về các phím dính: Hãy duy trì lịch trình bảo dưỡng phím thường xuyên bằng cách bôi dầu cho các phím của bạn! Để đạt kết quả tốt nhất, chúng tôi khuyến nghị bôi dầu mỗi hai đến ba tháng trong quá trình vệ sinh định kỳ của bạn.

Cách Lắp Ráp Saxophone.

Lưu ý: Vì bạn sẽ dùng ngón tay để chơi saxophone, việc giữ nó cố định có thể khá phức tạp, vì vậy hãy chắc chắn sử dụng dây đeo cổ saxophone! Dây này giúp giữ saxophone an toàn trên cơ thể bạn và loại bỏ nguy cơ làm rơi saxophone xuống sàn.

Bây giờ bạn đã biết các bộ phận chính của cây saxophone, hãy bắt đầu lắp ráp nó. Quá trình này cũng rất đơn giản!

1. Đeo dây đeo cổ, cầm phần bell (chuông) của saxophone và gắn nó vào dây đeo cổ.
2. Làm ẩm dăm kèn bằng cách ngậm trong miệng hoặc ngâm trong một cốc nước khoảng một phút.
3. Đặt dăm kèn lên miệng saxophone, rồi siết chốt sao cho dăm kèn không di chuyển. Tuy nhiên, đừng siết quá chặt, vì điều này có thể làm hỏng dăm kèn!
4. Bôi một ít mỡ nút bần lên nút bần của cần, sau đó gắn miệng saxophone vào cần.
5. Lấy saxophone ra khỏi hộp bằng cách cầm chuông, và gắn nó vào dây đeo cổ thông qua vòng dây đeo phía sau thân.
6. Nới lỏng một chút ốc vít trên phía trên bên phải của thân, cầm cần gần phần cong, sau đó xoay nhẹ để gắn cần vào thân.
7. Hãy chắc chắn rằng bạn cầm cần ở phần cong, không phải ở phần miệng kèn. Nếu không, cần có thể bị cong.
8. Kiểm tra lại để đảm bảo mọi thứ đã được căn chỉnh chính xác, rồi điều chỉnh dây đeo cổ sao cho ở vị trí thoải mái khi chơi.

Cách Cầm Saxophone Đúng Cách?

Cầm saxophone có thể được tóm gọn bằng ba chữ P:  posture (tư thế), vị trí (position) và cách đặt (placement) . Khi bạn hoàn thành các bước này, bạn sẽ sẵn sàng chơi nhạc!

Hãy ngồi thẳng lưng và hơi nghiêng về một bên ghế, để cây saxophone tựa vào bên phải chân bạn. Việc ngồi lệch một chút này sẽ giúp bạn tránh được các vết móp hoặc trầy xước ở dưới thân cây đàn. Đặt ngón cái tay phải lên giá để ngón cái (thumb rest), đồng thời quấn các ngón tay còn lại quanh thân đàn, tạo thành hình chữ "C". Đặt ngón trỏ, ngón giữa và ngón áp út lên ba phím dưới cùng.

Đối với tay trái, hãy đặt ngón cái lên phím phía sau gần đầu cây đàn, quấn các ngón tay quanh các phím, cũng tạo thành hình chữ "C", và đặt ngón trỏ, ngón giữa, ngón áp út lên các phím phía trên. 

Lưu ý, có một phím nhỏ nằm giữa phím đầu tiên và phím thứ hai, gọi là phím bis. Phím này chỉ được sử dụng trong những tình huống đặc biệt, vì vậy bạn có thể bỏ qua khi đặt tay lên saxophone trong các thao tác cơ bản. 

Với cách đặt tay như vậy, bạn sẽ có thể chơi saxophone một cách thoải mái và hiệu quả, giúp tăng cường sự kiểm soát và giảm thiểu căng thẳng cho tay.

Vị trí tay phải khi chơi saxophone

Vị trí tay trái khi chơi saxophone

Cách cầm saxophone bằng cả hai tay

Kỹ Thuật Chơi Đúng Cách.

Sau khi bạn đã lắp ráp saxophone và cầm đúng cách, bây giờ là lúc để bắt đầu chơi! Kỹ thuật chơi sai có thể dẫn đến thói quen xấu, hạn chế chuyển động của bạn và có thể làm âm thanh bị nghẹt, điều này bạn không muốn xảy ra.

1. Ngồi thẳng và giữ cổ và đầu thẳng để tạo ra luồng không khí tốt nhất có thể. Việc cúi người có thể dẫn đến âm thanh bị hạn chế, khiến bạn khó chơi các nốt kéo dài lâu.

2. Chơi bằng đầu ngón tay, không phải toàn bộ ngón tay. Bạn sẽ nhận được phản hồi tốt hơn và giảm nguy cơ vô tình bấm nhầm phím khác. Điều này đặc biệt đúng với tay trái vì có phím bis.

3. Chơi một cách thư giãn! Giống như việc cúi người, nếu bạn căng thẳng, âm thanh của bạn sẽ thay đổi và bạn sẽ gặp khó khăn khi giữ các nốt âm lâu dài.

4. Giữ phần dưới của saxophone treo ra ngoài mép ghế bên phải để tránh bị trầy xước và móp. Nếu bạn đủ cao, bạn có thể đặt saxophone giữa hai chân, nhưng dù bạn ngồi thế nào, hãy đảm bảo phần dưới của saxophone không tiếp xúc với ghế!

5. Luyện tập, luyện tập, luyện tập! Luyện tập hàng ngày là điều quan trọng nhất mà mỗi người chơi saxophone cần chú ý.

6. Luyện tập kỹ thuật miệng (embouchure) và cách đặt miệng thổi (mouthpiece).

7. Thực hiện các bài tập thở trước và trong quá trình luyện tập.

8. Học các gam nhạc từ trong ra ngoài!

Mẹo Bảo Dưỡng Hàng Quý.

Nếu bạn tuân thủ các hướng dẫn chăm sóc và bảo dưỡng hàng ngày và hàng tuần, bạn sẽ có một cây saxophone luôn hoạt động tốt. Tuy nhiên, mỗi quý (mỗi ba tháng một lần), bạn nên thực hiện thêm một vài công việc bảo dưỡng khác.

• Bôi dầu cho các phím saxophone là điều quan trọng để đảm bảo rằng saxophone của bạn hoạt động mượt mà, nhưng tốt nhất nên để các chuyên gia thực hiện. Hãy mang saxophone của bạn đến cửa hàng sửa chữa nhạc cụ địa phương và họ sẽ giúp bạn.
• Kiểm tra miếng đệm của các phím. Nếu chúng có màu đen hoặc đen và xanh, hoặc nếu bạn thấy có khe hở giữa miếng đệm và lỗ âm, hãy thay mới miếng đệm.