Mô hình cực (Polar Pattern) là gì? Những Điều Bạn Cần Biết ?

Chọn mô hình cực micro phù hợp cho việc ghi âm có thể giúp bạn tạo ra những bản thu âm và buổi biểu diễn trực tiếp âm thanh tốt hơn – nhưng thực chất mô hình cực là gì và chúng hoạt động như thế nào?

Trong bài viết này, chúng tôi sẽ phân tích các đặc điểm và ứng dụng của từng mô hình cực mình.

Mô hình cực (Polar Pattern) là gì?

Khi tìm kiếm một micro cho phòng thu hoặc micro hát trực tiếp, bạn sẽ gặp thông số kỹ thuật “polar pattern”. Điều này sẽ đi kèm với các thuật ngữ như “cardioid”, “omnidirectional” hoặc “bidirectional”, chỉ là một vài ví dụ.

Mô hình cực (Polar Pattern) của micro mô tả mức độ nhạy cảm của thiết bị đối với âm thanh đến từ các hướng khác nhau so với trục trung tâm của nó. Nói một cách đơn giản, mô hình cực (Polar Pattern) là một biểu đồ hình tròn thể hiện góc mà micro có thể thu được âm thanh, với mỗi vùng trong biểu đồ tương ứng với độ định hướng của micro đối với âm thanh từ các góc đó.

Mỗi mô hình cực có ứng dụng cụ thể – cả trong phòng thu và khi biểu diễn trực tiếp – giúp bạn ghi lại nguồn âm thanh với mô hình phù hợp nhất tùy theo tình huống. Hiểu cách các mô hình cực hoạt động vì thế là điều cần thiết để tối ưu hóa các buổi ghi âm của bạn.

Một số mô hình cực phù hợp hơn để ghi lại tiếng hát, trống, guitar, hoặc thậm chí là các buổi biểu diễn trực tiếp. Bằng cách chọn mô hình phù hợp cho công việc, bạn có thể tiết kiệm được rất nhiều công sức trong giai đoạn trộn (mixing) của sản phẩm âm nhạc.

Chọn đúng ngay từ đầu giúp bạn ghi lại được âm thanh của không gian khi cần thiết, tránh âm thanh thừa không mong muốn và điều chỉnh mức độ hiệu ứng gần (proximity effect) xuất hiện trong bản ghi giúp bạn nâng cao chất lượng sản phẩm âm nhạc của mình.

Mô hình cực nào nên sử dụng?

Không có quy tắc cứng nhắc nào quyết định mô hình cực micro bạn nên sử dụng trong việc ghi âm của mình. Tuy nhiên, bạn nên cân nhắc các đặc điểm của từng mô hình cực.

Thử nghiệm là điều được khuyến khích để tìm ra âm thanh phù hợp với bạn và tình huống của bạn. Dưới đây là một số ví dụ thực tế và các gợi ý của chúng tôi:

Khi nào nên sử dụng mô hình omnidirectional:

• Để ghi lại nhiều nhạc cụ hoặc ca sĩ cùng lúc với một micro, như trong các dàn hợp xướng, dàn nhạc, podcast, hoặc phỏng vấn.
• Khi ghi âm những nhạc cụ cần không gian âm thanh rộng để tạo chiều sâu và sự chân thực, như piano hoặc guitar acoustic.
• Ghi lại một nguồn âm thanh di chuyển để có phản hồi tần số và mức độ ổn định, như trong các buổi biểu diễn sân khấu.

Khi nào nên sử dụng mô hình figure of 8/bidirectional:

• Khi ghi lại cuộc trò chuyện giữa hai người dẫn chương trình cho buổi phát sóng hoặc podcast, để thu cả hai giọng nói cùng lúc.
• Ghi âm stereo khi hai micro được ghép lại trong kỹ thuật Blumlein, rất phù hợp để ghi lại micro treo trên cho các nhạc cụ gõ hoặc trống acoustic.
• Để ghi lại hai nguồn âm thanh gần nhau cùng lúc, như guitar acoustic và hát của một ca sĩ-nhạc sĩ.

Khi nào nên sử dụng mô hình cardioid:

• Dùng cho các buổi biểu diễn trực tiếp khi bạn cần tách biệt nguồn âm thanh khỏi các nhạc cụ xung quanh (đặc biệt là hát trực tiếp) và loại bỏ phản hồi âm thanh.
• Ghi âm vocal trong phòng thu để tách biệt giọng hát khỏi âm thanh phòng thu không mong muốn, giúp âm thanh tập trung hơn.
• Ghi âm các trống acoustic gần để tách biệt bộ trống và giảm bớt âm thanh thừa, giúp mix trống chính xác hơn.

Khi nào nên sử dụng mô hình supercardioid:

• Ghi âm trong các phòng có điều kiện âm học kém để giúp giảm thiểu phản xạ không mong muốn từ môi trường vào bản ghi.
• Ghi âm guitar điện có gain cao để loại bỏ phản xạ từ phòng, tạo ra âm thanh chặt chẽ và không bị phân tâm bởi tiếng vọng từ phòng.
• Ghi âm trống snare gần để loại bỏ hiệu quả âm thanh thừa từ cymbals hi-hat gây phiền nhiễu.

Khi nào nên sử dụng mô hình hypercardioid:

• Khi kỹ thuật micro chính xác là cần thiết và không có sự di chuyển từ nguồn âm thanh, chẳng hạn như ghi âm tài liệu ngoài trời.
• Ghi âm trống trong một sân khấu bận rộn.

Giờ đây, khi bạn đã hiểu cơ bản về các loại mô hình cực, chúng ta hãy đi sâu vào từng loại để thực sự nắm vững chúng.

Mô hình cực Omnidirectional là gì?

Omnidirectional (hay còn gọi là "omni" hoặc micro đa hướng) định hướng tất với cả âm thanh thanh từ mọi hướng và thu âm đều xung quanh micro. Điều này có nghĩa là nó thu âm một cách đồng đều quanh micro trong một bán cầu 360 độ, khiến nó dễ hiểu và dễ vẽ trên sơ đồ.

Microphone với mô hình cực omnidirectional không nhất thiết phải hướng về nguồn âm thanh của bạn. Về lý thuyết, mức độ khuếch đại và phản hồi tần số sẽ không thay đổi ngay cả khi micro được đặt ở một góc so với nguồn âm thanh của bạn.

Thông thường, mô hình omnidirectional có thể thấy trong các micro cài áo hoặc micro tai nghe dành cho các nghệ sĩ biểu diễn trên sân khấu. Điều này đảm bảo rằng dù người sử dụng có di chuyển đầu ra khỏi micro, mức độ âm thanh và phản hồi tần số vẫn không thay đổi, tạo ra âm thanh ổn định.

Tuy nhiên, không chỉ riêng các loại micro này mà mô hình omnidirectional cũng thường được tìm thấy trong các micro condenser màng lớn với các mô hình cực có thể thay đổi.

Trong phòng thu, việc sử dụng mô hình cực omni rất hữu ích vì nó không bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng gần (proximity effect) nhờ vào phản hồi tần số đồng đều xung quanh micro. Điều này có nghĩa là nếu bạn là ca sĩ, bạn sẽ không phải lo lắng về các âm thanh nổ mạnh do âm "p" hoặc "b", giúp các bản thu âm mượt mà hơn.

Một lưu ý quan trọng khi sử dụng micro omni để ghi âm là nó sẽ thu âm mọi thứ trong phạm vi gần nguồn âm thanh. Điều này có thể bao gồm những âm thanh không mong muốn, chẳng hạn như tiếng quạt điều hòa hoặc tiếng động cơ máy tính.

Mô hình cực Figure of 8 / Bidirectional là gì?

Micro bidirectional (thường được gọi là Figure of 8) thu âm đều từ phía trước và phía sau của micro, đồng thời loại bỏ âm thanh từ hai bên.

Được thiết kế với viên nang "gradient áp suất" (pressure-gradient), micro bidirectional phản ứng với sự chênh lệch áp suất không khí giữa phía trước và phía sau micro. Điều này có nghĩa là các nguồn âm thanh ở góc 90 độ hoặc 270 độ so với phía trước sẽ tạo ra áp suất đồng đều ở cả hai phía, và vì vậy sẽ bị "làm mất tín hiệu", dẫn đến việc loại bỏ hoàn toàn âm thanh từ hai bên.

Mô hình cực figure of 8 thường thấy nhất trong các micro ribbon nhờ vào thiết kế viên nang "gradient áp suất", cho phép cả hai phía của micro tiếp xúc với áp suất âm thanh.

Mô hình cực figure of 8 có thể cực kỳ hữu ích khi ghi âm trong phòng thu. Khi hai mô hình cực figure of 8 được ghép lại với nhau, nó có thể rất thuận lợi cho các kỹ thuật ghi âm stereo như ghi âm mid/side và ghi âm Blumlein.

Khi sử dụng kỹ thuật ghi âm mid/side, bạn sẽ thấy một sự phơi sáng áp suất âm thanh đối xứng hơn, tạo ra một mô hình cực "bidirectional thật sự", trong đó cả hai phía của micro được ghi âm đồng đều hơn.

Mô hình cực Cardioid là gì?

Mô hình cực cardioid là mô hình cực phổ biến nhất trên các micro và là sự kết hợp 1:1 giữa omnidirectional và bidirectional. Sự kết hợp của hai mô hình cực này tạo thành một hình dạng giống trái tim (từ "cardio" xuất phát từ đó) khi vẽ trên một hình cầu 360 độ.

Mô hình cực cardioid có tính hướng âm thanh cao hơn và định hướng âm thanh phía trước micro ở vị trí trên trục, với độ nhạy giảm dần về hai bên và có điểm null ở phía sau micro.

Mô hình cardioid có thể được tìm thấy trên mọi loại micro, từ micro condenser màng nhỏ và màng lớn đến micro dynamic, micro cài áo, và thậm chí cả micro USB.

Thông thường, hầu hết các micro dành cho vocal được thiết kế cho các buổi biểu diễn trực tiếp và phòng thu đều sử dụng mô hình cực này, vì nó cho phép bạn thu âm trực tiếp những gì ở phía trước mình. Độ nhạy ít hơn ở hai bên và âm thanh phía sau hoàn toàn bị loại bỏ, giúp loại bỏ hiệu ứng phản hồi từ các nhạc cụ hoặc thiết bị khác.

Vì mô hình cực cardioid nhạy cảm nhất với vị trí trên trục và có điểm null ở góc 180 độ, chúng có khả năng điều chỉnh mức khuếch đại rất tốt. Trong phòng thu, mô hình cardioid cho phép bạn điều chỉnh thêm khuếch đại để tăng âm lượng mà không bị ảnh hưởng bởi phản hồi âm thanh, làm cho nó lý tưởng cho các nhạc cụ có dải động rộng.

Mô hình cực Supercardioid là gì?

Supercardioid là một mẫu cực thay đổi từ mẫu cardioid, với độ định hướng hẹp hơn.

Độ định hướng trên trục của supercardioid bị giảm, có nghĩa là độ nhạy và mức âm thanh ở các góc 90 và 270 độ cũng giảm. Sự đánh đổi cho độ định hướng hướng trước này là sự gia tăng mức âm thanh phía sau micro ở góc 180 độ. Trong trường hợp này, supercardioid có tỷ lệ khoảng 5:3 giữa các mẫu omni và bidirectional kết hợp lại.

Lobe phía sau của mẫu cực tại 180 độ có nghĩa là, khác với các micro cardioid, micro supercardioid sẽ thu một lượng âm thanh nhỏ từ phía sau micro. Điều này cần được cân nhắc kỹ khi sử dụng trong phòng thu, đặc biệt khi sử dụng nhiều micro để thu âm cho một nguồn âm lớn như bộ trống.

Thông thường, các mẫu cực supercardioid được sử dụng cho các micro trống và vocal. Chúng cách ly nguồn âm khỏi tiếng ồn và môi trường xung quanh, tạo ra âm thanh tập trung, đồng thời loại bỏ tiếng rò rỉ từ các nhạc cụ khác.

Tuy nhiên, do tính định hướng của micro supercardioid, chúng có thể dễ bị ảnh hưởng bởi hiệu ứng thổi âm (vocal plosives) và hiệu ứng gần (proximity effect), nơi các âm "b" và "p" sẽ phát ra mạnh hơn khi micro gần nguồn âm.

Mô hình cực Hypercardioid là gì?

Giống như supercardioid, mô hình cực hypercardioid có hình dạng mô hình cực tương tự, với phạm vi hướng âm thanh trên trục hẹp hơn và độ nhạy giảm nhiều hơn ở hai bên tại các góc 90 và 270 độ.

Các điểm null của hypercardioid được quan sát ở một khoảng cách xa hơn từ trục của micro, tại các góc 110 và 250 độ. Một điểm quan trọng cần lưu ý là với mô hình cực hypercardioid, lại có một lỗ phía sau viên nang micro tại góc 180 độ, nơi mà độ nhạy còn cao hơn so với micro supercardioid.

Khi vẽ trên sơ đồ thể hiện độ nhạy xung quanh micro, hypercardioid có tỷ lệ khoảng 3:1 của mô hình bidirectional và omnidirectional kết hợp lại với nhau.

Tương tự như supercardioid, micro hypercardioid thường được sử dụng cho các micro đặc biệt dành cho ghi âm trống để tách biệt nguồn âm thanh khỏi các nguồn bên ngoài và giảm thiểu hiện tượng bleed từ các nhạc cụ lân cận.

Tuy nhiên, nhiều micro condenser màng lớn có thể có mô hình cực hypercardioid có thể chọn lựa, sử dụng hai viên nang áp suất để thu âm từ cả hai phía của màng micro.

Tất nhiên, còn có những mẫu cực khác ít phổ biến hơn. Mặc dù chúng không được sử dụng rộng rãi như các mẫu cực chính mà chúng ta đã đề cập ở trên, nhưng chúng vẫn có thể rất hữu ích trong các bản ghi âm của bạn như: Subcardioid, Shotgun, XY Stereo,...

Polar pattern tốt nhất cho micro là gì?

Polar pattern tốt nhất cho micro phụ thuộc vào mục đích sử dụng – liệu đó là cho phòng thu hay âm thanh trực tiếp và các nguồn âm mà micro cần ghi lại. Tuy nhiên, mẫu cực tốt nhất cho mọi trường hợp là cardioid. Đây là mẫu cực phổ biến nhất vì nó chủ yếu thu âm thanh từ phía trước, giảm độ nhạy ở hai bên và loại bỏ âm thanh phía sau.

Mô hình cực micro chính là gì?

Ba mô hình cực micro chính là cardioid, supercardioid, và figure-of-8. Chúng được sử dụng cho nhiều mục đích khác nhau, cả trong phòng thu và trên sân khấu.

Khi nào nên sử dụng mẫu cực figure-of-8?

Bạn nên sử dụng mẫu cực figure-of-8 khi bạn muốn thu âm từ cả phía trước và phía sau micro nhưng loại bỏ âm thanh từ hai bên. Micro với mẫu cực figure-of-8 rất phù hợp cho các buổi podcast và phỏng vấn khi bạn cần ghi lại hai người đang trò chuyện..

Chúng tôi hy vọng những mẫu âm thanh này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các biểu đồ độ định hướng của microphone và tầm quan trọng của chúng khi chọn mic phù hợp với công việc. Khi bạn hiểu rõ về microphone và các đặc tính của chúng, việc đạt được kết quả âm thanh tốt sẽ dễ dàng hơn rất nhiều.

Nếu bạn có bất kỳ băn khoăn nào về việc tìm microphone phù hợp với nhu cầu của mình, các chuyên viên kỹ thuật được đào tạo chuyên sâu của chúng tôi luôn sẵn sàng để trả lời bất kỳ câu hỏi nào bạn có. Gọi cho chúng tôi theo số 0819003262.