Tìm Hiểu Về Kèn Trumpet Từ A đến Z

Nhắc đến kèn trumpet, hẳn nhiều người sẽ hình dung ra một cây kèn mạ bạc hoặc vàng sáng bóng. Tuy nhiên, ít người biết rằng những chiếc kèn trumpet đầu tiên lại hoàn toàn không phải do con người làm ra. Chiếc kèn này có một lịch sử phát triển lâu đời, và câu chuyện về nó là câu chuyện mang màu sắc văn hóa của nhiều quốc gia.

Kèn Trumpet Đầu Tiên

Những chiếc kèn trumpet đầu tiên được làm từ sừng của động vật và được mài rỗng hai đầu. Shofar là một chiếc tù và của cừu đực được chơi với kỹ thuật giống như kỹ thuật của nghệ sĩ thổi kèn hiện đại. Ban đầu chúng được sử dụng trong các nghi lễ tôn giáo của người Do Thái như Rosh Hoshanah và Yom Kippur. Cách chơi loại kèn này giống như kèn không có van. Những chiếc kèn từ sừng động vật này này được mô tả trong các bức vẽ cổ đại của Ai Cập, Trung Quốc, Nam Mỹ và Scandinavia có niên đại từ năm 1500 trước Công nguyên.

Khi con người bắt đầu chế tạo kèn, hình dáng của chúng khác ra với những chiếc ban đầu. Chúng không có van hay ống dẫn lạ mắt như chúng ta nghĩ ngày nay mà bao gồm một thân hình trụ dài ở giữa, một ống ngậm hình tròn nhỏ và một phần loa kèn rộng hơn so với ống thổi.

Mặc dù, những chiếc kèn này hoàn toàn chưa có các van nhưng phần ống ngậm được thiết kế khá đặc biệt để người chơi có thể điều khiển thang âm một cách dễ dàng. Những nhạc cụ này được làm bằng gỗ, tre, vỏ cây, đất sét, xương và cuối cùng là kim loại mà chúng ta quen thuộc nhất ngày nay. Và đặc biệt hơn, những chiếc kèn được chế tạo ra thời đó hoàn toàn không phải dùng trong âm nhạc mà nó được sử dụng trong môi trường chiến tranh như một thiết bị phát tín hiệu và để đe dọa kẻ thù.

Trumpet “tự nhiên”

Các chuyên gia gọi những chiếc kèn không có van này là kèn tự nhiên. Chiếc kèn trumpet tự nhiên lần đầu xuất hiện vào thế kỷ 15 nhưng đã được sử dụng trong thời kỳ phục hưng và thường được sử dụng để đại diện cho sự uy nghiêm của thiên đàng hoặc hoàng gia.Vì chúng không có van nên các nhạc sĩ phải thay đổi cao độ của các nốt bằng cách điều chỉnh vị trí môi trên và môi dưới. Điều này có nghĩa là chúng chỉ có thể chơi các nốt trong chuỗi hòa âm và kết quả là chúng thường có nhiều kích cỡ để có thể chơi ở các phím khác nhau.

Slide Trumpet

Một tiền thân khác của kèn hiện đại là Slide Trumpet (kèn trượt), đây một nhạc cụ phục hưng khác từ thế kỷ 15. Kèn trượt cho phép các nhạc sĩ sử dụng bản gốc cùng với một ống trượt để mở rộng ống thổi hay chơi nhiều âm vực lớn hơn. Như bạn có thể đoán, mặc dù được cho là tiền thân của kèn trumpet hiện đại, nhưng kèn trượt đã dẫn đến sự phát triển của cái mà ngày nay chúng ta gọi là kèn trombone.

Sử dụng Trumpet sớm trong âm nhạc

Kèn đã được sử dụng như một nhạc cụ trong một thời gian dài. Kèn tự nhiên và kèn trượt đã ra mắt âm nhạc trong kỷ nguyên âm nhạc Phục hưng thế kỷ 15 và 16 và tồn tại qua kỷ nguyên âm nhạc Baroque của thế kỷ 17.

Các kèn Eb và Bb đóng vai trò quan trọng trong thời kỳ âm nhạc cổ điển từ năm 1750 đến năm 1820. Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất từ thời kỳ này là sự ra mắt của kèn sona trong tác phẩm Messiah của Handel. Trong suốt thế kỷ 19, thời kỳ âm nhạc lãng mạn là thời kỳ kèn trumpet đặc biệt phổ biến. Đây là thời kỳ đầu tiên của opera, và các bài hát được viết dưới dạng âm nhạc thể hiện văn học, nghệ thuật và sân khấu đại chúng. Các nhà soạn nhạc đã cố gắng nắm bắt cảm xúc và trải nghiệm của con người. Sự phát triển gần đây của kèn để tạo ra âm thanh sáng hơn đã khiến nó trở thành nhạc cụ lý tưởng để ghi lại sự kịch tính vốn rất đặc trưng của âm nhạc lãng mạn.

Phát triển van

Thời kỳ đầu của thế kỷ 19 đã xuất hiện những chiếc kèn đầu tiên có van và ống tương tự như những chiếc kèn hiện đại có hình dáng như ngày này. Kể từ thời điểm này trong suốt lịch sử, kèn thường có 3 hoặc 4 van. Các van cho phép người thổi kèn chơi đầy đủ các thang âm sắc và kết quả là họ có thể tạo ra nhiều loại nốt khác nhau trong một ký âm chính cụ thể.

Heinrich Stolzel và Van xoay

Mãi đến năm 1815, Heinrich Stolzel mới phát minh ra cái đầu tiên mà chúng ta gọi là van mở hoạt động bằng cách định tuyến lại không khí qua các ống khác nhau của kèn. Ông cũng là người đã nghĩ ra Van Stolzel cho phép các nhạc sĩ thay đổi cao độ bằng cách kéo, đẩy . Có thể nói, đây là một cuộc “cách mạng” đối với kèn và hơn thế nữa là các nhạc cụ bằng đồng như kèn Pháp và tuba.

Sau đó 4 năm, Heinrich đã làm việc với một nhà sản xuất dụng cụ khác là Friedrich Bluhmel để phát minh ra van xoay đầu tiên cũng trở nên rất phổ biến. Các van xoay mở theo góc quay 90 độ để luồng không khí vào và ra khỏi kèn. Van xoay dễ thao tác hơn, nhanh hơn và tạo ra giai điệu êm dịu hơn nhưng cung cấp phạm vi nốt nhỏ hơn.

Van piston và sự phát triển của ống

Nhưng phải đến cuối những năm 1930, François Périnet mới phát minh ra phiên bản van pít-tông được thấy trong hầu hết các loại kèn hiện đại ngày nay. Với việc bổ sung các van cũng là sự phát triển của ống kèn. Nhiều đoạn ống có độ dài khác nhau được uốn cong ở các mức độ khác nhau đã được thêm vào thân kèn. Độ dài hình dạng của các ống quyết định chất lượng và phạm vi âm thanh do không khí di chuyển qua chúng tạo ra.

Kèn F và G là những ví dụ sớm nhất về kèn van. Mặc dù chúng lớn hơn và cồng kềnh hơn so với những chiếc kèn hiện đại, nhưng chúng đã mang tính cách mạng vào thời điểm được tạo ra vào thế kỷ 19. Những chiếc kèn này cho phép người thổi kèn chơi nhiều loại nốt nhạc và bài hát hơn ở nhiều ký hiệu chính khác nhau. Do kích thước lớn của chúng hơi bất tiện khi sử dụng, các loại kèn cornet nhỏ hơn đã xuất hiện ngay sau đó.

Kèn cornet và Bb là những loại kèn được chơi phổ biến nhất hiện nay và là lựa chọn đầu tiên cho những người mới bắt đầu chơi kèn.

Trumpet hiện đại

Đến thế kỷ 20, kèn trumpet, theo sau là kèn Bb và kèn cornet chiếm vị trí trung tâm. Kèn trumpet có lẽ được biết đến nhiều nhất với vai trò quan trọng trong nhạc jazz, Latin, swing và bebop. Chất âm đặc biệt của kèn trumpet giúp nó dễ dàng được ghi nhớ khi chơi nhạc jazz. Một số người tiên phong ban đầu khá thành công với phong cách chơi kèn jazz bao gồm Louis Armstrong, Dizzy Gillespie, Miles Davis cùng vô số người khác. Kèn Trumpet cũng đóng vai trò quan trọng trong nhạc pop, một trong những ban nhạc nổi tiếng và thành công với loại kèn này là The Beatles.

Các loại Trumpet hiện đại phổ biến

Như đã đề cập trước đây, kèn Bb và kèn cornet là những mẫu phổ biến nhất trong âm nhạc hiện đại và để dễ học ban đầu. Người nghệ sĩ dựa vào phong cách nhạc mình chơi để chọn kèn. Ví dụ, kèn piccolo được sử dụng trong Penny Lane tạo ra âm thanh đặc biệt tươi sáng do kích thước nhỏ của nó, kèn Bb bỏ túi có âm thanh gần giống với kèn Bb thông thường nhưng thuận tiện cho các nhạc sĩ hay lưu diễn và di chuyển nhiều, ví dụ như diễu hành.

Sự khác biệt chủ yếu giữa kèn trumpet và kèn cornet

Sự khác biệt giữa kèn trumpet và kèn cornet là kèn tương đối lớn, kèn trumpet có các khoang bên trong hình trụ nên tạo ra âm thanh to, sôi nổi. Ngược lại, kèn cornet có kích thước nhỏ hơn nên tạo ra âm thanh ấm hơn, không chói tai. Kèn trumpet được sử dụng rộng rãi trong các tác phẩm nhạc jazz và cổ điển.

Cornet được sử dụng trong dàn nhạc giao hưởng và ban nhạc kèn đồng. Nó trông tương tự như một chiếc kèn nhưng có khoang bên trong tròn hơn. Giống như kèn trumpet, phím phổ biến nhất của nhạc cụ này là B-flat.

Kèn Trumpet được phát triển vào thế kỷ 15, trong khi Cornet được phát triển vào thế kỷ 19.

Kèn Trumpet được phát minh bởi Anton Weidinger, trong khi Jean Asté phát minh ra kèn cornet.

Kèn Trumpet có âm thanh sống động, chói tai, trong khi kèn cornet có âm thanh êm dịu và tương đối nhẹ nhàng hơn.

Trumpet có khoang bên trong hình trụ, trong khi cornet có khoang bên trong hình nón.

Kèn Trumpet có kích thước lớn, trong khi kèn cornet tương đối nhỏ hơn.

Kèn Trumpet có một vòng hình thuôn dài hoàn chỉnh, trong khi kèn cornet có hai vòng hoàn chỉnh.

Kèn Trumpet có ống ngậm hình cốc, trong khi kèn cornet có ống ngậm hình chữ V.

Kèn Trumpet rất phổ biến trên toàn thế giới, trong khi đó thì cornet không phổ biến bằng.

Xem thêm:

Kèn Trumpet