Những Điều Có Thể Bạn Chưa Biết Về Euphonium
Mặc dù trông giống và hay bị nhầm với tuba, nhưng euphonium là một nhạc cụ kèn khác có thể chơi các nốt cao hơn so với người “anh em âm nhạc” có liên quan chặt chẽ với nó. Trong những năm gần đây, nhạc cun này đã trở nên phổ biến và thường là lựa chọn với các bạn nhạc trung cấp hoặc chiếm một sự thay thế nhỏ cho kèn tuba.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng tìm hiểu về một vài điểm thú vị đặc biệt của euphonium!
1. Euphonium không phải là Tuba
Phải khẳng định rằng, mặc dù trông giống nhưng euphonium không phải là tuba. Euphonium nhỏ hơn một chút và tạo ra những nốt cao hơn tuba. Loại nhạc cụ này có thể đảm nhận vai trò ở nhiều vị trí trong các ban nhạc.
2. Euphonium không phải lúc nào cũng có mặt trong các dàn nhạc
Trong những năm qua, euphonium đã gặp một chút khủng hoảng trong việc khẳng định vị trí của mình. Trong khi nhiều nhà soạn nhạc đánh giá cao chúng vì những nốt cao trong phần kèn đồng, thì những người chơi tuba có kinh nghiệm cũng có thể đánh những nốt đó mà không gặp nhiều vấn đề. Thêm vào đó, kèn tuba có thể chơi ở tông trầm, điều này giúp phạm vi hoạt động của nó rộng hơn. Kết quả là, euphonium không phải lúc nào cũng có trong dàn nhạc. Tuy nhiên, các ban nhạc hòa nhạc thường sẽ sử dụng euphonium ở vị trí trên tuba hoặc các nhạc cụ bằng đồng khác. Điều này là do chúng có thể hoàn thiện giai điệu được tạo ra bởi các nhạc cụ khác một cách rất độc đáo, euphoniums mang lại âm thanh tuyệt vời và thể hiện tốt vai trò của nó trong các phòng hòa nhạc.
3. Euphonium được đặt tên từ tiếng Hy Lạp cổ đại
Euphonium lấy tên từ tiếng Hy Lạp cổ đại euphonos, có nghĩa là 'giọng nói ngọt ngào”. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên khi những người đầu tiên chế tạo ra nhạc cụ này đã đặt tên cho nó như vậy, vì âm thanh của euphonium gợi nhớ âm thanh trong thần thoại Hy Lạp cổ đại. Tuy nhiên, trong khi cái tên có thể là tiếng Hy Lạp cổ đại, nhưng người phát minh ra euphonium lại chắc chắn không phải là người Hy Lạp.
4. Không rõ ai đã phát minh ra Euphonium
Nhiều chuyên gia nghiên cứu cho biết rằng euphonium được phát minh bởi ba người, vậy nhưng không rõ ai là người thực sự tạo ra loại nhạc cụ này. Carl Moritz có thể là người đầu tiên phát triển nguyên mẫu euphonium vào năm 1838, nhưng cũng có thể là Ferdinand Sommer vào năm 1843 hoặc Adolphe Sax cũng vào cùng năm.
Đặc biệt, Adolphe Sax (người phát minh ra saxophone ) nhiều khả năng là người tạo ra nhạc cụ này vì những chiếc kèn saxhorn của gia đình ông, đặc biệt là kèn saxhorn trầm, rất giống với những chiếc euphonium hiện đại. Một giả thuyết khác lại cho rằng, có thể là người ta đã sử dụng các nhạc cụ của ông như một bản thiết kế cho các euphonium hiện đại, nhưng thật khó để chắc chắn nếu không có thêm bằng chứng.
5. Euphonium rất giống với kèn baritone
Về nguồn gốc của euphonium, loại nhạc cụ này tiếp tục gây ra nhiều tranh cãi về nguồn gốc khi nhiều nhà sử học âm nhạc cho rằng nó là nhạc cụ giống như kèn baritone. Mặc dù những người ủng hộ euphonium sẽ tranh luận ngược lại, nhưng thực tế vẫn là hai nhạc cụ này cực kỳ giống nhau về kích thước, hình dạng và âm thanh.
Ngày nay, euphonium có kích thước lớn hơn một chút so với kèn baritone. Ngoài ra, kèn baritone thường có lỗ hình trụ, trong khi euphonium có lỗ hình nón. Như vậy, chúng được coi là hai nhạc cụ riêng biệt, mặc dù thuộc cùng một họ kèn đồng.
6. Euphonium bắt nguồn từ một số nhạc cụ cổ
Ophicleide có trước euphonium khoảng 20 năm, được phát minh bởi một người Pháp tên là Jean Hilaire Aste. Thiết kế của nó ảnh hưởng nhiều đến euphonium, tuba và được coi là khởi xướng dòng nhạc cụ này. Tuy nhiên, trước ophicleide, đã có serpent, một nhạc cụ thời kỳ phục hưng có hình dáng giống như một con rắn đang vặn mình.
Mặc dù euphonium không được chú ý nhiều, nhưng có một số người chơi euphonium nổi tiếng như David Childs, Demondrae Thurman và Steven Mead…
David Childs là nghệ sĩ đặc biệt nổi tiếng và đã giành được nhiều giải thưởng nghệ thuật trong biểu diễn euphonium. Ông cũng chính là người giúp “lan tỏa” phong cách chơi loại nhạc cụ này khắp các phòng hòa nhạc trên thế giới.
7. Euphoniums thường được coi là “phương án thay thế” của nhiều loại nhạc cụ
Ngay cả những dàn nhạc tốt nhất thỉnh thoảng cũng gặp rủi ro. Khi chiếc tuba duy nhất của bạn bị đứt và bạn cần một chiếc kèn để đánh những quãng tám thấp đó, nhạc trưởng thường kêu gọi những người chơi euphonium lấp đầy khoảng trống. Vì euphonium có thể đánh được nhiều nốt mà các loại kèn khác không làm được nên chúng thường được sử dụng để thay thế khi những người chơi kèn chính không thể tham dự buổi biểu diễn. Ngoài ra, euphonium thường thay thế các loại kèn khác cho những phần yêu cầu phổ âm thanh rộng hơn từ phần nhạc cụ đồng thau.
8. Có 4 loại euphonium
Mặc dù euphonium của Anh được sử dụng phổ biến nhất trong các dàn nhạc trên toàn thế giới, nhưng có ba loại euphonium khác mà nhiều người chơi thích thay thế. Chúng bao gồm euphonium chuông đôi, euphonium diễu hành và euphonium năm van. Các euphonium của Anh sử dụng hệ thống van ba cộng một để đạt được ngữ điệu chính xác trong phổ thấp hơn. Euphonium diễu hành thường nằm trong các ban nhạc diễu hành. Cuối cùng, euphonium năm van là phiên bản lớn hơn với hai van phụ cực kỳ hiếm.
9. Euphonium dẫn đầu trong ban nhạc quân đội
Các ban nhạc quân đội thường được coi là một trong những ban nhạc hay nhất trong nước. Kỷ luật, sự cống hiến và kỹ năng thủ công của họ cho phép họ tạo ra những tác phẩm khó trông thật dễ dàng. Điều ngạc nhiên là euphonium là nhạc cụ bằng đồng hàng đầu trong các ban nhạc quân đội giọng nam cao. Euphonium bắt đầu trở nên nổi tiếng trong các ban nhạc quân đội của Mỹ và Anh. Cũng chính những ban nhạc này giúp phổ biến loại nhạc cụ này đến đại chúng một cách rộng rãi hơn.
10. Người chơi Euphonium luôn có những tranh luận về cái tên
Tên của những người chơi euphonium cũng đa dạng như nhạc cụ họ chơi. Thông thường, những người chơi euphonium không thể đồng ý với nhau về danh hiệu chính thức của họ. Nói chung, có ba thuật ngữ được sử dụng cho người chơi euphonium: euphoniumist, euphophonist hoặc euphonist.
11. Nhạc cụ và âm nhạc không phù hợp
Trong khi euphonium nằm trong phím Rê, hầu hết các bản nhạc được viết cho nhạc cụ đều nằm trong phím Mi. Khi euphonium lần đầu tiên bắt đầu trở nên phổ biến, không có bất kỳ người chơi euphonium hoặc tuba chuyên dụng nào có thể dễ dàng đọc bản nhạc bằng B♭. Do đó, hầu hết các nhà soạn nhạc chỉ viết nhạc bằng phím Mi để giúp những người chơi khác dễ dàng hơn.
12. Những tác phẩm Euphonium nổi tiếng
Mặc dù euphonium có trong nhiều tác phẩm hòa nhạc và dàn nhạc cổ điển nổi tiếng nhưng không có nhiều tác phẩm dành cho việc biến nhạc cụ này thành trọng tâm chính. Tuy nhiên, vẫn còn một số bản nhạc được biết đến như những tác phẩm đặc biệt. Bản nhạc đầu tiên tập trung vào Euphonium là Concerto số. 3, được viết bởi Alan Hovhaness vào năm 1948. Sau những năm 1960, ngày càng có nhiều tác phẩm độc tấu được sáng tác cho euphonium.Tác phẩm euphonium đầu tiên của thời đại này là Sonatina của Warner Hutchinson người Mỹ năm 1966 và Lyric Suite của Donald White năm 1970.
