Những Bí Mật Ít Người Biết Về Kèn Trombone
Kèn là 1 trong số những nhạc cụ truyền thống. Chúng mang đến âm thanh rất mạnh mẽ, có sức ảnh hưởng và tính truyền tải cảm xúc cao. Trong tất cả các loại kèn hiện nay, kèn trombone là loại kèn thuộc nhóm nhạc cụ hơi được sử dụng khá rộng rãi.
Kèn trombone xuất hiện vào thế kỷ thứ 14, ban đầu nó có tên gọi là Kèn trượt.
Kèn Trượt (khoảng 1350-1500)
Sự xuất hiện của kèn trượt đánh dấu thời kỳ đầu của kèn trombone. Gọi là kèn trượt vì thanh trượt là một phần của chiếc kèn. Thanh trượt hoạt động lên xuống tạo ra sự thay đổi cao độ của nốt nhạc. Nhiều nhà nghiên cứu cho biết rằng các thanh trượt được lắp vào kèn đầu tiên được nhập khẩu vào Châu Âu từ thời Hồi giáo trong các cuộc Thập tự chinh. Chiếc kèn ban đầu được ví như kèn sứ giả và thường được chơi trong các dàn nhạc có oboe. Người thổi sẽ mặc áo choàng.
Kèn Trumpet
Việc bổ sung thanh trượt vào kèn có từ khoảng năm 1380 ở các vùng lãnh thổ nói tiếng Đức. Sau đó, những ống hình trụ dài và rộng của kèn đã được “gập lại” để thuận tiện cho việc chơi nhạc cụ. Để chơi kèn trượt,bạn cần áp ống ngậm vào mặt và di chuyển toàn bộ nhạc cụ ra xa. Hệ thống này rất cồng kềnh và cần các chuyển động lớn để hạ thấp cao độ một cách đáng kể.
Nguyên tắc 'trượt kép' của kèn trombone hiện đại cho phép phần lớn nhạc cụ đứng yên và hệ thống này giảm lượng chuyển động cần thiết để thay đổi cao độ của nốt nhạc. Thanh trượt kép được coi là phát triển muộn hơn vào năm 1450. Đây chính là hình ảnh đời đầu của chiếc kèn trombone. Do đó, người ta cho rằng kèn trombone được phát minh vào khoảng năm 1450 sau Công nguyên.
Thời hoàng kim của kèn trombone (khoảng 1500-1630)
Kèn trombone trượt (như chúng ta biết ngày nay) rất phổ biến vào cuối thế kỷ 15, đặc biệt là ở Ý, Đức và các quốc gia vùng trũng. Từ đây nhạc cụ được du nhập sang các nước khác, bao gồm cả Anh. Đến thế kỷ XVI, các bản hòa tấu shawm-and-trombone bắt đầu được biểu diễn trong các nhà thờ. Ví dụ đầu tiên về bản nhạc cho kèn trombone là bản Sonata pian'e forte của Giovanni Gabrieli vào năm 1597. Thời kỳ này, kèn trombone được chơi nhiều hơn và có những yêu cầu gay gắt hơn về kỹ thuật.
Trombone thời kỳ Baroque
Ba mươi năm đầu tiên của thế kỷ XVII đặc biệt sôi động, nhiều bản nhạc đã được viết dành riêng cho nhạc cụ này (bao gồm cả các tiết mục độc tấu) và thổi kèn trombone đã trở thành một nghề nổi bật. Kèn trombone của thời đại này có đường kính lỗ khoan hẹp và loe chuông kèn nhẹ (khoảng 10 cm), không có rãnh điều chỉnh và phím nước.
'Thời kỳ đen tối' của kèn trombone (khoảng 1630-1750) và Những khởi đầu mới (khoảng 1750-1820)
Vào cuối thế kỷ XVII, kèn trombone bắt đầu không còn được sử dụng ở nhiều nơi ở Châu Âu. Người ta cho rằng đã có một sự thay đổi về sở thích thiên về âm thanh đồng nhất hơn (chẳng hạn như dàn nhạc dây), và việc thực hành tăng gấp đôi giọng hát bằng kèn cornett và sakbut đã giảm.
Kèn trombone chỉ tồn tại trong một số nhà thờ và sân khấu nhạc Lutheran, và ở một số thành phố của Ý. Sự suy giảm này diễn ra đặc biệt ở Anh, nơi người ta cho rằng không có một nghệ sĩ kèn trombonist nào là người bản xứ trong suốt thế kỷ thứ mười tám.
Tuy nhiên, kèn trombone đã được các nhà soạn nhạc người Vienna thế kỷ 18 sử dụng trở lại, nổi tiếng nhất trong số này là Mozart, người đã sử dụng kèn trombone trong âm nhạc của mình, đặc biệt là trong bản Requiem có độc tấu kèn trombone nổi tiếng.
Những bí mật ít người biết về kèn trombone
Một phần thú vị khác trong lịch sử của kèn trombone là đối với nhiều nhà soạn nhạc, kèn trombone có mối liên hệ chặt chẽ với cái chết và thế giới ngầm. Chính vì vậy, ở một số nước, người ta chỉ nghe thấy tiếng kèn trombone ở trong nhà thờ chứ không thấy ở bất kỳ nơi nào khác.
Trombone tham gia dàn nhạc giao hưởng
Bước tiến lớn tiếp theo của kèn trombone là nó được đưa vào dàn nhạc giao hưởng vào đầu những năm 1800. Nhà soạn nhạc lớn đầu tiên làm được điều này là Beethoven, người đã sử dụng một đoạn kèn trombone trong các bản giao hưởng số năm, số sáu và số chín của mình.
Cú hích này bắt đầu truyền thống chơi kèn trombone của dàn nhạc, truyền thống này tiếp tục qua các nhà soạn nhạc như Schubert, Schumann và sau này là Brahms. Nói chung, cấu tạo kèn trombone từ thời kỳ này bắt đầu trông quen thuộc hơn, có chuông kèn lớn hơn và các thanh giằng hình trụ (hoặc 'trụ'). Vào khoảng thời gian này, những nghệ sĩ kèn trombon coi nhạc cụ của họ có bảy vị trí cung bậc
Công nghệ mới (khoảng 1820-1900)
Với sự ra đời của công nghệ pít-tông vào thế kỷ 19, sự tồn tại của trombone trượt đã bị đe dọa bởi trombone van mới. Kèn trombone van đặc biệt phổ biến ở các nước Latinh và Ý. Ai cũng biết rằng Verdi đã nghĩ đến nhạc cụ này khi viết cho các vở opera của mình. Vào thế kỷ 19, việc giảng dạy kèn trombone đã chuyển từ học nghề sang các tổ chức như nhạc viện và quân đội.
Danh tiếng của kèn trombone ngày càng tăng, và một số nhà soạn nhạc lãng mạn (chẳng hạn như Berlioz) đã viết công phu hơn cho loại nhạc cụ này. Thế kỷ 19 chứng kiến sự trỗi dậy của nghệ sĩ kèn trombone điêu luyện.
Các nhạc sĩ như Carl Queisser của Dàn nhạc Gwandhaus được đánh giá rất cao. Nghệ sĩ Queisser thậm chí còn được Mendelssohn hứa tặng một bản concerto, bản nhạc này cuối cùng đã được giao cho nghệ sĩ vĩ cầm của ông là Ferdinand David.
Sau một thời gian dài phát triển cùng những tiến bộ trong công nghệ, cuối cùng kèn trombone đã trở nên phổ biến đối với nhiều nghệ sĩ và trở thành một phần cố định của âm nhạc nổi tiếng trong các ban nhạc.Thế kỷ này cũng chứng kiến sự nổi lên của ban nhạc kèn đồng ở Anh và ban nhạc diễu hành ở Mỹ.
Các hình thức mới trong thế kỷ 20
Trombone trong nhạc Jazz
Sự thay đổi quan trọng nhất đối với kèn trombone trong thế kỷ 20 là sự ra đời của nhạc jazz. Một trong những hình thức sớm nhất của điều này là phong cách chơi 'cổng sau', trong đó người biểu diễn sử dụng giọng trung hòa và thêm các điểm nhấn bằng glissando. Đây là phong cách chơi mà bạn thường nghe trong nhạc Dixieland.
Nhiều nghệ sĩ và nhà soạn nhạc jazz khác nhau đã thay đổi cách cảm nhận về trombone, ví dụ như phong cách legato nổi tiếng của Tommy Dorsey và âm nhạc của Glenn Miller trong thời đại swing.
Những người nổi tiếng có phonng cách chơi độc đáo sau này bao gồm JJ Johnson - người có công trong việc giới thiệu bebop cho kèn trombone và Carl Fontana.
Sau này, kèn trombone vẫn là một phần của một số bản nhạc nổi tiếng khi thể loại này tách khỏi nhạc jazz, ví dụ đáng chú ý bao gồm sự hợp tác của Fred Wesley với James Brown và Rico Rodriguez từ The Specials.
Trombone trong âm nhạc cổ điển hiện đại
Trong lĩnh vực cổ điển, hệ thống nhạc viện thế kỷ 20 duy trì phong cách chơi truyền thống gần như không gián đoạn kể từ cuối thế kỷ 18. Tuy nhiên, vào những năm 1960, sự hồi sinh của âm nhạc chứng kiến sự quan tâm mới đối với phong cách phục hưng.
Người tiên phong có công thúc đẩy các giới hạn kỹ thuật của nhạc cụ là Sequenza V của Luciano Berio. Các tác phẩm thử nghiệm như thế này thường sử dụng các kỹ thuật mở rộng, ví dụ về những kỹ thuật này bao gồm đa âm, sân khấu…
Thiết kế hiện đại của Trombone
Thiết kế của kèn trombone trở nên tiêu chuẩn hóa hơn trong suốt thế kỷ 20. Một số lượng tương đối nhỏ các nhà sản xuất cũng đã chiếm lĩnh thị trường và được ưa chuộng đặc biệt bởi các chuyên gia.
Trombone hiện nay thường có hai loại: kiểu có lỗ khoan lớn, gắn van được sử dụng cho nhạc cổ điển và nhạc cụ có lỗ khoan nhỏ, thẳng được sử dụng cho các phong cách phổ biến.
Lựa chọn kèn trombone theo trình độ người thổi
Sinh viên mới bắt đầu học sẽ chọn trombone tenor thẳng và sau đó sẽ chuyển sang F-rotor, nhưng đây không phải là một quy tắc. Nếu bạn không sử dụng bộ kích hoạt, còi F-rotor sẽ phát giống hệt như kèn trombone thẳng. Chính vì thế, hãy cân nhắc xem bạn định giữ nhạc cụ trong bao lâu khi đưa ra quyết định.
Đối với người chơi mới bắt đầu – đặc biệt là những người chơi trẻ tuổi – tốt nhất nên chọn cây kèn có lỗ khoan nhỏ hơn vì cần ít không khí và giúp người chơi không bị mất sức. Những người chơi trung cấp có thể chọn cây kèn có lỗ trung bình hoặc lớn hơn.
Loại nhạc bạn muốn chơi cũng sẽ ảnh hưởng đến lựa chọn của bạn, vì kích thước lỗ khoan ảnh hưởng rất nhiều đến âm thanh.
Trombone nào là tốt nhất cho bạn?
Tất nhiên, điều quan trọng nhất khi mua nhạc cụ chính là ngân sách bạn định đầu tư. Ngoài ra, nhu cầu và trình độ âm nhạc cũng ảnh hưởng nhiều tới quyết định của bạn. Các chuyên gia khuyên rằng, nguyên tắc chung khi mua nhạc cụ là bạn hãy chọn một chiếc kèn có lỗ nhỏ nếu mới bắt đầu chơi. Khi chuyển lên giai đoạn trung cấp, bạn có thể đổi cho mình một cây kèn có lỗ to hơn, chất liệu tốt và hình thức đẹp hơn.
