Precision Vs. Jazz Bass: Đâu Là Sự Lựa Chọn Bắt Đầu?

Fender Precision và Jazz Bass – Hai huyền thoại thống trị thế giới bass. Điều này được thể hiện rõ rệt khi bạn lướt qua các danh mục guitar bass tại Việt Music. Sẽ thật khó để bạn có thể đếm hết số lượng nhạc cụ mang đậm dấu ấn thiết kế của một trong hai dòng bass này, từ kiểu dáng thân đàn, cấu hình pickup, hình dáng đầu đàn cho đến những yếu tố thiết kế khác. Dù bạn là người mới bắt đầu chơi bass hay đã sở hữu vài cây đàn, việc phải lựa chọn giữa hai "gã khổng lồ" này luôn là một quyết định không dễ dàng. Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng khám phá lịch sử phát triển và những đặc điểm nổi bật của Precision Bass và Jazz Bass, từ đó giúp bạn hiểu rõ hơn về sự khác biệt và ứng dụng của từng loại, qua đó tìm ra cây bass phù hợp nhất với phong cách và nhu cầu âm nhạc của bạn.

The Precision Bass

Fender Custom Shop ’53 Precision Bass Journeyman Relic

Ngày xưa, có một cây bass mang tên Precision, và nó đã làm thay đổi hoàn toàn bộ mặt của âm nhạc. Khi Fender cho ra mắt cây đàn bass điện sản xuất hàng loạt đầu tiên vào năm 1951, nó không chỉ là một nhạc cụ mới – mà là sự khởi đầu của một cuộc cách mạng trong ngành công nghiệp âm nhạc. Trước khi Precision ra đời, nếu bạn là một tay bass, bạn chỉ có một lựa chọn duy nhất: đàn bass đứng (upright double bass), một nhạc cụ to lớn, cồng kềnh, khó chơi và khó khuếch đại âm thanh đủ mạnh trên sân khấu. Điều này khiến việc cạnh tranh với guitar điện trở nên vô cùng khó khăn, trong khi dòng nhạc rock 'n' roll đang bùng nổ và yêu cầu âm thanh lớn hơn bao giờ hết.

Deluxe 3/4 Solid Top Double Bass

Cuối cùng, một cây Bass thực thụ cho việc biểu diễn!

Precision Bass ra đời mang đến một sự thay đổi lớn cho người chơi bass. Với thiết kế gọn nhẹ, bạn có thể dễ dàng vác qua vai và di chuyển trong những chuyến tàu đông đúc mà không gặp khó khăn. Cùng với sự phát triển của ampli bass mạnh mẽ từ Fender và Ampeg, Precision chỉ cần lên dây, cắm vào và sẵn sàng biểu diễn. Điều đặc biệt là, với phím đàn trên Precision, âm sắc luôn chính xác, giúp đàn luôn chuẩn chỉnh — đó là lý do vì sao Fender gọi nó là Precision.

Chính âm thanh đậm, mạnh mẽ và dễ hòa nhập vào mọi bản phối đã khiến Precision trở thành lựa chọn hàng đầu của các nhà sản xuất âm nhạc, thậm chí cho đến tận những năm 70, khi bản nhạc cho bass chỉ ghi "Fender" – và đó chính là Precision. Với thiết kế đơn giản và pickup phân tần, Precision Bass luôn cho ra âm thanh ổn định và dễ chơi, phù hợp với mọi thể loại âm nhạc.

Fender Custom Shop 1958 Precision Bass Relic

Thiết kế của Precision Bass đã trải qua một hành trình đầy biến đổi trong suốt những năm 1950, nhưng điều đáng kinh ngạc là, ngay từ những bước đi đầu tiên, Fender đã tạo ra một cây đàn hoàn toàn mới mẻ và đặc biệt. Như thể họ đã chạm đến điểm hoàn hảo từ rất sớm. Họ quyết định sử dụng chiều dài cần đàn 34 inch cùng với một cần đàn và phím đàn làm từ gỗ maple liền mạch, được gắn chắc chắn vào thân đàn bằng bốn con ốc vít. Điều này có nghĩa là không chỉ một cây đàn mới ra đời mà cả một thể loại nhạc cụ mới cũng bắt đầu hình thành. Các hãng sản xuất thậm chí phải phát triển loại dây đàn đặc biệt cho Precision Bass, giống như dây đàn của contrabass – dây dẹt, mạnh mẽ và ấm áp.

Vào năm 1954, Precision Bass bước sang một trang mới với sự cải tiến đáng chú ý: thân đàn dạng double-cutaway được thiết kế lại với các đường cong mềm mại, tạo cảm giác thoải mái khi ôm đàn, tương tự như những đường cong trên Stratocaster – mẫu đàn đã ra mắt vào năm trước đó. Nhưng sự thay đổi này vẫn chưa dừng lại. Năm 1957, Fender tiếp tục gây chấn động với việc thay thế pickup đơn của Precision bằng một thiết kế split-coil – một bước đột phá không chỉ mang đến âm thanh tốt hơn mà còn giúp loại bỏ nhiễu ồn, khiến âm thanh trở nên trong trẻo và mượt mà hơn bao giờ hết.

Không chỉ có vậy, Precision Bass còn được trang bị một bộ pickguard nguyên khối mới, nơi các linh kiện điện tử được gắn một cách gọn gàng, và đầu đàn kiểu Telecaster được uốn cong thành một hình dáng mềm mại, quyến rũ hơn, giống như người anh em Stratocaster của nó. Tất cả những thay đổi này đã tạo nên Precision Bass như chúng ta biết hôm nay, một huyền thoại trong thế giới nhạc cụ, với âm thanh tuyệt vời và thiết kế đầy cảm hứng.

The Jazz Bass

Fender Vintera II ’60s Jazz Bass

Vào năm 1960, khi Fender giới thiệu mẫu bass “Deluxe Model”, được thiết kế như một người bạn đồng hành hoàn hảo cho cây guitar Jazzmaster đẳng cấp mà hãng vừa mới ra mắt. Tuy nhiên, cái tên Jazz Bass nhanh chóng ra đời, khi Fender nhận thấy cây đàn này với cần đàn mảnh mai và khả năng điều chỉnh âm sắc linh hoạt hơn hẳn so với Precision Bass sẽ chinh phục những tay bass chơi jazz. Và đúng như dự đoán, Jazz Bass đã tạo nên cơn sốt không chỉ trong giới jazz, mà còn thu hút những huyền thoại của rock, funk và fusion, như John Paul Jones của Led Zeppelin, Larry Graham của Sly and the Family Stone, và Jaco Pastorius của Weather Report.

Jaco Pastorius, với phong cách chơi táo bạo, nổi tiếng khi loại bỏ phím đàn trên cây Jazz Bass của mình, mở ra một thế giới mới: Fretless Jazz Bass, tạo ra một thể loại nhạc cụ độc đáo và chưa từng có. Mặc dù âm nhạc của mỗi nghệ sĩ là một thế giới riêng biệt, nhưng tất cả họ đều bị cuốn hút bởi sự linh hoạt không giới hạn của Jazz Bass: cần đàn nhanh nhạy, thanh thoát, cùng quang phổ âm thanh rộng mênh mông, nhờ vào hai pickup single-coil mang đến sự trong trẻo, sắc nét và đa dạng về âm sắc.

Fender Jaco Pastorius Fretless Jazz Bass

Trong khi Precision Bass chỉ có một pickup, thì Jazz Bass lại sở hữu hai pickup, cho phép người chơi pha trộn âm thanh theo sở thích cá nhân thông qua các điều khiển âm lượng riêng biệt của từng pickup. Khi cả hai pickup được bật tối đa và núm điều chỉnh âm sắc (tone pot) mở hết cỡ, Jazz Bass mang đến một tín hiệu rộng rãi, loại bỏ tiếng ồn (hum-cancelling) với âm thanh phức tạp hơn nhiều so với Precision, với những âm trầm sâu lắng, những tiếng cao gầm gừ và dải trung hơi lõm. Chính âm thanh này đã được các tay bass chơi funk khai thác tối đa, đặc biệt là trong những kỹ thuật chơi mới mẻ xuất hiện vào những năm 1970.

Một trong những yếu tố quan trọng tạo nên âm thanh “slap and pop” hiện đại của bass điện là dây đàn roundwound. Được phát minh vào những năm 60, dây roundwound sáng hơn rất nhiều so với dây flatwound và nhanh chóng trở thành lựa chọn của các tay bass như John Entwistle của The Who và Chris Squire của Yes. Jaco Pastorius, người chơi bass fretless theo phong cách fingerstyle, cũng sử dụng dây roundwound. Chính độ sáng của dây roundwound đã hình thành nên âm thanh đặc trưng “Jaco sound”, kết hợp với việc Pastorius chỉ sử dụng pickup ngựa đàn (bridge pickup) và thường xuyên chơi đàn gần khu vực ngựa đàn, nơi dây đàn căng hơn, giúp anh tạo ra tốc độ chơi nhanh đến chóng mặt, một đặc trưng mà mọi người đều nhận diện ngay lập tức.

Thêm vào đó, Pastorius, với kinh nghiệm chơi upright bass (contrabass), đã áp dụng nhiều kỹ thuật từ đàn bass đứng vào cây Jazz Bass không phím của mình, chẳng hạn như kỹ thuật sliding, harmonics nhân tạo, và việc sử dụng dây mở (open strings). Những kỹ thuật này, kết hợp với khả năng chơi vô cùng linh hoạt của Jazz Bass, đã làm nên một phong cách chơi độc đáo và không thể nhầm lẫn.

Jazz Bass đã trở thành cây đàn biểu tượng, không chỉ vì sự linh hoạt về âm thanh mà còn nhờ vào khả năng đáp ứng các kỹ thuật chơi hiện đại, từ funk đến fusion. Cây bass này đã mở ra một kỷ nguyên mới trong cách chơi và sáng tạo âm nhạc, khẳng định vị thế vững chắc của mình trong giới âm nhạc suốt nhiều thập kỷ qua.

Precision vs. Jazz: Âm Thanh

Mặc dù Jazz Bass có âm thanh phức tạp và linh hoạt hơn, nhưng chính sự đa dạng này cũng mang đến một nhược điểm: so với Precision Bass, đôi khi sẽ khó để hòa hợp âm thanh của Jazz Bass vào trong một bản nhạc. Một điểm cần lưu ý nữa là nếu bạn không bật hết các núm điều chỉnh âm lượng của cả hai pickup, bạn sẽ gặp phải hiện tượng hum (tiếng ồn), trừ khi cây bass của bạn được trang bị humbucker kích thước single-coil, chẳng hạn như dòng Noiseless pickups của Fender.

Vậy, liệu bạn có thể làm cho Jazz Bass có âm thanh giống Precision Bass không? Câu trả lời là có thể! Bạn có thể đạt được âm thanh gần giống Precision bằng cách chỉ sử dụng pickup cần đàn (neck pickup) và có thể áp dụng một cách hợp lý các thiết lập EQ và compression. Tuy nhiên, nếu bạn muốn làm ngược lại, tức là làm cho Precision Bass có âm thanh giống Jazz Bass, thì sẽ khó khăn hơn nhiều, vì âm thanh của Precision Bass thường đơn giản và mạnh mẽ hơn, khó để đạt được độ phức tạp và linh hoạt của Jazz Bass.

Chính vì vậy, nhiều tay bass chuyên nghiệp sở hữu cả hai loại đàn này, để có thể dễ dàng lựa chọn âm thanh phù hợp với từng thể loại và nhu cầu âm nhạc khác nhau. Mỗi cây đàn có sức mạnh và sự độc đáo riêng, và việc kết hợp cả Precision và Jazz là cách để khai thác tối đa khả năng sáng tạo và phong cách chơi bass.

Sự kết hợp hoàn hảo giữa cân bằng và thoải mái.

Mặc dù cả hai loại nhạc cụ đều có hình dạng thân tương tự, nhưng một trong những khác biệt chính của chúng là phần eo lệch trên cây Jazz Bass. Khi được giới thiệu, thiết kế lệch này đã tạo ra sự khác biệt lớn, giúp chuyển trọng lượng thân bên trái về phía cần đàn theo cách mà phần lớn những người chơi bass thường giữ nhạc cụ khi đứng. Khi chơi ngồi, đa số người chơi thuận tay phải đặt đàn lên đùi phải, và trong trường hợp này, thiết kế lệch sẽ di chuyển phần eo sau của đàn gần về phía cơ thể bạn, tới vị trí mà nó thực sự nên có. Nhược điểm của thân đàn lệch là làm cho cây Jazz Bass trở nên nặng đầu hơn (và hơi nặng hơn tổng thể) so với Precision, vốn có phần eo đối xứng hơn. Người chơi Precision thường nhắc đến cảm giác "cân bằng" mà nhạc cụ của họ mang lại, dù là khi ngồi hay đứng.

Vậy, Cái Nào Phù Hợp Với Bạn?

Jazz hay Precision — cây nào phù hợp hơn với các thể loại nhạc cụ thể? Không có quy tắc cứng nhắc ở đây, chỉ là những hướng dẫn chung. Rõ ràng, cả hai loại đàn đều có thể được sử dụng đa thể loại. Nếu bạn yêu thích jazz, fusion, hoặc progressive metal — những thể loại thường có những đoạn nhạc nhanh — thì Jazz Bass có thể là sự lựa chọn tuyệt vời. Còn với Precision Bass, âm thanh nền chắc chắn mà nó mang lại khiến nó trở thành sự lựa chọn tuyệt vời cho rock cổ điển, country, punk, surf, và grunge. 

Top 3 Guitar Bass Phù Hợp Nhất Cho Người Mới Tập Chơi

1. Đàn Guitar Bass Yamaha TRBX305

Cây đàn bass năm dây này cạnh tranh tốt với những cây bass có giá gấp đôi, với sự kết hợp ấn tượng giữa pickup và mạch điện, phần cứng chắc chắn hiệu quả và một cấu hình tổng thể khiến bạn muốn chơi ngay. Có sẵn trong nhiều màu sắc khác nhau, những chi tiết như vỏ pickup được chạm khắc tinh xảo và thiết kế cần đàn thoải mái làm cho cây đàn bass này thực sự nổi bật.

2. Đàn Guitar Bass Sterling By Music Man StingRay Ray5

RAY5 là một cây đàn ấn tượng từ đầu đến cuối, với chất lượng chế tạo mà bạn thường liên tưởng đến các nhạc cụ của Music Man, cùng với hiệu suất âm thanh mạnh mẽ khiến bạn phải ngạc nhiên so với mức giá rất hợp lý. Mức độ hoàn thiện cũng rất tốt, và người chơi sẽ nhận được một cây đàn bass chất lượng vượt trội với số tiền bỏ ra.

 3. Đàn Guitar Bass Squier Classic Vibe 60s Jazz Bass

Classic Vibe Jazz Bass được dựa trên các mẫu đàn từ thập niên 60, và với thương hiệu Squier – một nhãn hiệu dành cho người mới chơi của Fender, bạn sẽ có một trải nghiệm chơi cực kỳ thoải mái cùng những âm thanh vintage ấn tượng, tất cả với mức giá rất phải chăng.

Cây Bass Của Những Giấc Mơ Của Bạn?

Sau khi bạn đã chọn giữa Precision và Jazz, vẫn còn nhiều lựa chọn khác cần xem xét. Một cần đàn fretless sẽ thêm một chiều sâu nữa vào âm thanh của bạn, cũng như một dây thấp B (Low B) bổ sung. Một yếu tố tinh tế hơn là sự ảnh hưởng âm thanh từ loại gỗ làm phím đàn mà bạn chọn. Một nhạc cụ với một pickup active tích hợp sẽ cho phép bạn kiểm soát và tạo hình âm sắc theo đúng ý muốn. Với vô vàn lựa chọn có sẵn cho các tay bass ngày nay, chúng tôi sẽ không trách bạn nếu bạn cảm thấy một chút bối rối.

Nhưng đừng lo! Nhân viên Việt Music cũng là những tay bass, vì vậy đừng ngần ngại gọi cho chúng tôi qua số 19003262 để nhận được lời khuyên chuyên môn thân thiện. Bạn sẽ sớm chơi được cây bass trong mơ của mình!